ما بودیم‌که روند اصلاحات را مطرح کردیم و با تمام توان از آن دفاع می‌کنیم!

دکتور مجیب الرحمان رحیمی سخنگوی ریاست اجرائیه در گفتگو با کانون اصلاحات:

بی هیچ تردیدی انتخابات ریاست جمهوری سال پار، توأم با تقلب بود و از خطوط قرمز قوانین و ارزش‌ها عبور کرد و باعث بدنامی کشور در سطح منطقه و جهان گردید.

جالب این‌که، برخلاف توقع و انتظار مردم افغانستان، از یک‌سو عناصر تقلب‌کار نه تنها برکنار و مجازات نگردیدند که همچنان به وظائف شان ادامه دادند. اقدامی قاطع نیز برای آوردن اصلاحات در نظام انتخاباتی و جلوگیری از تکرار رسوایی های دیگر صورت نگرفت.

بر همین مبنا و به منظور روشن‌تر ساختن چراها و چگونگی این ماجرا؛ کانون اصلاحات، گفتگویی را با دکتور مجیب الرحمان رحیمی رئیس امور رسانه‌ها و سخنگوی ریاست اجرائیه جمهوری اسلامی افغانستان، انجام داده است که ذیلاً تقدیم حضور تان می‌گردد:

اصلاحات: قسمی‌که همگان در جریان هستند، با وجود تاکیدها و تعهدات زیاد برای آوردن اصلاحات در نظام و تشکیلات نهادهای برگزار کنندۀ انتخابات، هنوزهم‌کار جدیی صورت نگرفته، به نظر شما چرا؟

دکتور رحیمی: همان‌گونه که مشخص است، جریان حکومت وحدت ملی را، دو جریان اصلاحات و همگرایی و تحول و تداوم تشکیل می‌دهند. ما در نصف این ساختار، متعهد به اصلاحات بنیادین بودیم و هستیم. اما این نیمۀ دیگر حکومت است که از همان آغاز با روند اصلاحات به کندی برخورد می‌کند یا اراده قاطع و لازم را برای آوردن اصلاحات ندارد.

برمبنای توافقنامه‌ای که سنگ تهداب حکومت وحدت ملی بر اساس آن گذاشته شده است، قرار بود کمیسیون ویژه‌ای برای این‌کار ایجاد و پیشنهادها و دیدگاه هایش را تحت نظر ریاست اجرائیه به حکومت تقدیم نماید وکار اصلاحات عملاً آغاز گردد. اما به دلیل نبود ارادۀ سیاسی قوی در طرفی که با ما شریک حکومت وحدت ملی است، این روند ماه‌ها به طول انجامید و به تاخیر افتاد.

با این حال و برخلاف چالش‌های زیاد، ریاست اجرائیه جمهوری اسلامی افغانستان در همسویی و هماهنگی با جامعۀ بین المللی، نهادهای جامعه مدنی و نهادهای ناظر بر روند انتخابات، بر موقف خویش تاکید کرد و به اثر فشار٬ ولی با تاخیر٬ کمیسیون ویژه شکل گرفت و دیدگاه‌ها و خواست هایش را تحت نظر رئیس اجرائیه به کابینه افغانستان تقدیم نمود. این دیدگاه‌ها و خواست‌ها به صورت یک فرمان تقنینی به مجلس رفت اما متاسفانه در آنجا نیز به دلائلی٬ که نمی‌توانم در اینجا به آن بپردازم، از طرف مجلس رد شد.

ریاست اجرائیه همزمان با رد فرمان از سوی مجلس نمایندگان، مذاکرات جدی و فشرده را آغاز نمود تا راه‌کار قانونی جدیدی روي‌دست گرفته شود که کمیته گزینش به اساس آن کارهای خود را شروع کند و با معرفی شخصیت های جدید به حکومت وحدت ملی، یک تغییر اساسی در نهادهای مدیریت‌کننده و همچنان در بخش های حقوقی و قانونی کمیسیون انتخابات به میان آید.

بنابرین؛ بار دیگر به صراحت می‌گویم که علت اصلی تاخیر در ایجاد اصلاحات در نظام و تشکیلات کمیسیون های برگزار کنندۀ انتخابات، نبود اراده سیاسی در جانب مقابل و کارشکنی جریان‌هایی است که اصلاحات را مخالف منافع شخصی و گروهی خویش می‌دانند.

اصلاحات: با نظر داشت آنچه شما بیان نمودید، آیا برنامه‌ای برای پایان دادن به نگرانی و انتظار مردم افغانستان و سرعت بخشیدن به روند اصلاحات انتخاباتی روی‌دست است یا سیاست بی تفاوتی رهبران همچنان ادامه خواهد یافت؟

دکتور رحیمی: بنابر مصالحی که در مورد اصلاحات انتخاباتی ایجاب می‌کند، گاهی اوقات بحث‌ها رسانه‌ای نمی شوند، اما آنچه قابل تأمل و دقت می‌باشد این است که بحث و مذاکره، رأی زنی و فشار و تلاش برای آوردن اصلاحات همچنان ادامه دارد و این در رأس برنامه ها و اولویت‌های کاری ریاست اجرائیه قرار دارد و شخص رئیس اجرائیه و طرفداران ما این را با قاطعیت دنبال می‌کنند.

با این‌همه٬  تا هنوز در ظاهر و رسمیات، رئیس جمهور و مسوولین جانب مقابل، مخالفت صریحی با اصلاحات انتخاباتی نشان نداده و تا حدودی همکاری کرده اند. به‌رغم این‌که تاخیر در آوردن اصلاحات بیش از حد به درازا کشید و باعث نگرانی مردم گردید، می‌توانم به صراحت بگویم که به هیچ صورت بحث بی تفاوتی مطرح نیست و ریاست اجرائیه با جدیت و قاطعیت بحث اصلاحات را دنبال می‌کند.

ما بار دیگر به مردم افغانستان اعلام می نماییم که اصلاحات آمدنی است، زیرا ثبات٬ استقرار و آینده مملکت به اصلاحات انتخاباتی و برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه ارتباط دارد. بر همین اساس اصلاحات باید بیاید تا ما بتوانیم تاریخ معیّن را برای انتخابات پارلمانی و همچنان انتخابات شوراهای ولسوالی ها تعین کنیم و به دنبال آن، تعهدات دیگری مثل برگزاری لویه جرگه قانون اساسی و ارتقای جایگاه ریاست اجرائیه به صدارت اجرائی، یکی پی دیگری عملی شوند.

اصلاحات: به نظر شما دلیل عدم اراده برای آوردن اصلاحات در نظام و تشکیلات کمیسیون های انتخاباتی چیست و چرا آنان از تن دادن به اصلاحات در این بخش مهم که پایه‌های مشروعیت نظام بر مبنای آن گذاشته می شود، واهمه دارند؟

دکتور رحیمی: دلایل و انگیزه‌های این تأخیرکه نمایانگر فقدان اراده سیاسی در جانب مقابل ما است، عامدانه و شاید هم هدفمندانه است. این‌که جریان‌هایی بدون داشتن پایه و پشتوانه‌ی مردمی آمدند و از نهادها و صلاحیت‌ها و مسوولیت‌ها، استفاده ابزاری کردند و با سازماندهی تقلب، با تغییر و دستکاری و مهندسی آرای مردم افغانستان، به قدرت رسیده و خود را بر مردم تحمیل کردند٬ به صورت طبیعی خواهان اصلاحات و از دست دادن این امتیازات باده آورده‌ نیستند. در نتیجه؛ متاسفانه بیشترین آسیب ناشی از این توطئه‌ها و تقلب‌ها، به مردم افغانستان و به خصوص‌کسانی‌که به دموکراسی و مردم سالاری باور دارند، می‌رسد.

در مقابل این عناصر و گروه‌ها؛ موقف و موضع ما واضح و آشکار است. زیرا آنچه را ما می خواهیم‌ در پی اصلاحات شکل بگیرد، تمثیل واقعی اراده مردم افغانستان است. یک شهروند یک رأی؛ برای هر کسی‌که رأی بدهند.

ما اصلاحات نظام انتخاباتی را برای تحکیم و تقویت مردم سالاری می‌خواهیم، بدون در نظرداشت این‌که کی در انتخابات برنده می‌شود و کی بازنده.

ما می‌خواهیم روند دموکراتیک تقویت شود و خواست واقعی مردم تمثیل گردد. بر همین اساس٬ به عنوان یکی از کلیدی‌ترین قضایایی که ما روی آن در اصلاحات تاکید داریم، ثبت نام رأی دهندگان و مشخص ساختن حوزه‌های رأی دهی‌ و عملی نمودن و نهادینه ساختن شعار معروفِ یک شهروند یک رأی‌ است.

ما با تمام توان در صدد جلوگیر از نفوذ و ورود گروه‌هایی هستیم که بیایند و از میلیون‌ها کارت رأی دهی، برای رسیدن به اغراض شخصی و گروهی خودشان استفاده نموده و آراء و ارادهء مردم افغانستان را به اسارت بگیرند.

ما باور داریم که این خواست عمومی و جمعی مردم افغانستان است و  به هر حال مبارزه برای اصلاحات باید ادامه یابد. شاید بخشی از این آرزوها در حکومت وحدت ملی تحقق پیدا بکند و یک بخش آن، نیازمند مبارزه‌ی طولانی تری باشد. اما آنچه باید صورت گیرد این است که راه و مسیر اصلاحات همچنان ادامه یابد. زیرا کلید اصلی صلح و ثبات و تامین عدالت و استحکام دموکراسی در کشور، در اصلاح نظام انتخاباتی نهفته است و برای تحقق آن  باید تلاش پیگیر و خستگی ناپذیر صورت گیرد.

اصلاحات: شما نقش حامدکرزی رئیس جمهور پیشین کشور را در سازماندهی و حمایت از روند تقلب‌های کلان و گسترده چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما چه منظوری از دست یازیدن به این جفای بزرگ در حق مردم دارد؟

دکتور رحیمی: در نقش داشتن حامدکرزی در حمایت از تقلب های کلان و گسترده هیچ تردیدی وجود ندارد و مردم افغانستان هم از این قضیه واقف هستند و بسیار آشکار و روشن هم است. در حقیقت، تلاش برای قانون شکنی و تمامیت خواهی از همان ابتدای تحولات جدید در کشورآغاز شد و با ایجاد اداره‌های موقت و انتقالی و بالآخره روند شکل‌گیری نهادها بر اساس قانون اساسی، فربه شد و گسترش یافت و فرا گیر گردید.

بنابرین٬ با صراحت می‌گویم که حامد کرزی؛ مهندس و معمار تقلب در انتخابات های گذشته و به خصوص، شکل دهی وضعیت کنونی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری بود.

متأسفانه مهره هایی را که در کمیسیون های انتخابات و شکایت های انتخاباتی آورد و جا به جا نمود، در مجموع دست را به دست هم داده و وضعیتی را ایجاد کردند، تا بزرگترین تقلب سازمان یافته در تاریخ کشور در قالب گوسفندهای چاق شکل گیرد و عملی شود. آقای کرزی و سازماندهندگان تقلب با این‌کار، کشور را تا کناره‌های پرتگاه یک بحران بی پایان دیگر و یک جنگ داخلی به پیش بردند که خوش‌بختانه با فراست عده‌ای از رهبران سیاسی و پا در میانی جامعه جهانی جلو بحران گرفته شد.

دلیل این‌همه نیز کاملا مشهود و هویدا است. کرزی خواست تا با ایجاد بحران و درگیر ساختن حکومت جدید، بدنامی ها، شکست ها و ناکامی های خودش را پوشش بدهد و وضعیتی را ایجاد کند که حکومت بعدی نتواند به صورت موفقانه و به صورت دلخواه، به عنوان تبلوری از اراده مردم افغانستان، کارهایش را انجام بدهد.

او می خواست تا با ایجاد بحران، مجال رسیدگی به فساد و به خیانت هایی‌که در دوره حکومتداری او صورت گرفته است، پیدا نشود و تقصیر این‌که چه فرصت‌های طلایی برای کشور و مردم را ضایع ساخت از دیدها پنهان ماند و در عین حال، آقای کرزی و هم‌دستان وی بتوانند همچنان به فعالیت های خویش ادامه بدهند.

متاسفانه او حالا هم به شدت تلاش دارد تا مانع ایجاد اصلاحات و تغییر مهره‌ها و برهم خوردن ساختارهایی شود که ایجاد کرده بود و برعکس مخالف شدید اراده مردم برای تعیین زعیم شان در نتیجه انتخابات شفاف و سراسری می باشد.

اما واضح و مشخص است که مردم افغانستان با انزجار عمیقی که از کارکردهای او در سال های گذشته به خاطر داشتند، در مقابل او و جریان مورد حمایتش در انتخابات ایستادند و با صدای بلند، به او و انتخابش نه گفتند. همین موقف شجاعانه مردم نشان داد، جریانی‌که از طریق تقلب و توطئه و پشت پا زدن به رأی مردم، تلاش می‌کرد در قدرت باشد، بدنام شده و دیگر آن مشروعیت و جایگاه لازم را که بتواند به کارهای غیرقانونی خویش ادامه دهد ندارد.

بنابرین می خواهم بگویم؛ ما متعهد هستیم‌که جلو این مداخلات را بگیریم و اصلاحات را عملی سازیم. در عین زمان، برای تکمیل کردن این روند نیازمند حمایت گستردۀ مردمی و نهادهای جامعه مدنی هستیم که با حضور خویش از روند اصلاحات حمایت و پشتیبانی‌کنند.

اصلاحات: چه عواملی در کناره گیری احمد یوسف نورستانی از سمت ریاست کمیسیون انتخابات موثر بود و نقش ریاست اجرائیه در این راستا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

دکتور رحیمی: آقای نورستانی باید قبلاً کنار می رفت و باید از جفا و خیانتی‌که در حق رأی مردم و وظیفه خویش انجام داد، معذرت می خواست. اما متاسفانه یک تعداد به اثر لجاجت و خودخواهی و شاید هم، اهداف و برنامه‌های پشت پرده، تلاش می‌کنند، به رغم خیانت، به رغم تقصیر، با دیده درایی به حضور خویش ادامه دهند.

تاثیر و نقش ریاست اجرائیه در کنار رفتن نورستانی و إن شاء الله در کنار رفتن بقیه اعضای کمیسیون که در سازماندهی تقلب و در غفلت وظیفوی نقش عمده داشتند، تعیین کننده و بنیادی بود و تعیین کننده و بنیادی‌است. ما بودیم که روند اصلاحات را مطرح کردیم. آرام، آرام پیش آمدیم و در نتیجه، نورستانی کنار رفت و دیگران هم کنار می‌روند.

وعده‌ای را که ما به مردم دادیم و خواستی‌که مردم از ما دارند، إن شاء الله تحقق پیدا می‌کند. شاید با صبر و تحمل و با گذشت زمان. ولی ما در عملی ساختن وعده های خود پابند بودیم وهستیم و یکبار دیگر تاکید می کنم که نقش ریاست اجرائیه در کنار رفتن نورستانی بسیار تعین‌کننده و قاطع بود.

اصلاحات: تصمیم رهبری حکومت وحدت ملی در رابطه با سرنوشت نورستانی چیست و در عین حال گفته می‌شود که برخی دیگر از مسوولان کمیسیون‌های انتخابات و شکایت‌های انتخاباتی نیز در مقابل کنار رفتن شان خواستار امتیاز گیری از حکومت شده اند؛ اگر چنین باشد سرانجام اصلاحات به کجا خواهد انجامید؟

دکتور رحیمی: نخستین خواست ما در اصلاحات این بود که این ها باید کنار بروند و کمیتۀ گزینش‌کارهای خود را آغاز کند و رهبری جدیدی بیاید و مدیریت کمیسیون انتخابات را به عهده بگیرد و این روند ادامه پیدا کند.

ما طرفدار آن نبودیم و نیستیم‌که این ها بیایند و سمت‌های جدیدی را در حکومت احراز کنند. بحث این‌که این‌ها به نهادهای عدلی و قضایی معرفی شوند، بحث بعدی‌است. اول باید اصلاحات بیاید. تمرکز ما روی آمدن اصلاحات است. ولی آنهایی‌که دست به این کارها زدند، در امانت مرتکب خیانت شدند٬ باید به نهادهای عدلی و قضایی معرفی و مجازات شوند تا درس عبرتی باشد، برای آن‌هایی‌که بعداً می آیند و نهادها را مدیریت می‌کنند. زیرا اگر محاسبه و پاسخگویی را ما در نظام عدلی و قضایی خود نداشته باشیم، طبیعتاً زمینه‌ی تقلب و دستبرد و سوء استفاده، به مدیران بعدی هم مساعد خواهد شد.

اصلاحات: و فرجامین پرسش ما این‌که، شما به عنوان سخنگوی ریاست اجرائیه کشور،  به مردم افغانستان چه پیام و گفتنی دارید؟ این‌که با در نظرداشت آنچه گفتید و تاکید نمودید، آیا اصلاحات صورت خواهد گرفت یا چالش ها بزرگتر از آن اندکه بتوان به این زودی ها برآن‌ها فایق گردید؟

دکتور رحیمی: پیام ما مردم افغانستان٬ به ویژه به طرفداران ما در اصلاحات و همگرایی و  به کسانی که به ما رأی دادند، بسیار واضح و روشن است. ما به اصلاحات انتخاباتی، پابند بودیم و متعهد هستیم و تا جایی‌که مربوط ریاست اجرائیه و مربوط جریان ما می شود، ما صد در صد از روند اصلاحات حمایت و پشتیبانی می کنیم و امیدوار هستیم‌که بتوانیم در مدت زمانی‌که باقی مانده، تعهدات خود را عملی بسازیم.

بلی؛ چالش هایی وجود دارد. مشکلاتی هم در راه است. نبود اراده سیاسی در نیم دایرۀ این حکومت یکی از عمده‌ترین این معضلات است. ولی تصمیم ما برای آوردن اصلاحات جدی و قاطع است.

اگر احیاناً نتوانستیم این روند را قسمی که توقع می رود عملی بسازیم و چالش‌ها و موانع به قول شما فربه تر از بحث اصلاحات بود، آن گاه و حتما؛ آن را با مردم خود و با طرفداران خویش در میان می‌گذاریم و تصمیم مشترک اتخاذ می‌کنیم.

محمدمنصوریان