اصلاحات تارنمای تحلیلی، خبری و اجتماعی
اندیشهی دکتر حسن ترابی که به پدر معنوی اسلامگرایان سودان شهرت داشت و از رهبران پرنفوذ جنبش اسلام سیاسی در جهان اسلام، درست مثل اندیشه سید جمال الدین تا حد زیاد در تضاد با فکر این جریان بود. در سیاست عملی او را به تمامیت خواهی و پرخاشگری متهم میکردند. من به آن بخش از شخصیت او کاری ندارم. اما ترابی با دانش دائرةالمعارفی و فهم عمیقی که از دین داشت بزرگتر از سید جمال الدین بود و در دیدگاه های تجدد خواهانهاش در مورد حدیث، فقه واصول فقه، از بسیاری از دانشمندان تجدد طلبی که امروز بیشتر نام شان سر زبان ها است، مثل محمد ارکون، نصر ابوزید و عبدالکریم سروش، سبقت داشت.
او از اوایل دهه ای ۱۹۷۰ میلادی به این سو به طرح دیدگاه های مغایر بیشتر دانشمندان مسلمان آغاز کرد. ترابی چندین کتاب در زمینه بازنگری در تفسیر، حدیث، فقه و اصول فقه و حتی علم کلام نوشته است.
حسن ترابی در سال ۱۹۸۲ گفت، اندیشه مهدی که شیعه ها وسنی ها به ظهور او برای نجات جهان باور دارند، خرافه وچرندی بیش نیست. چنین اندیشه، مسلمانان را بیشتر به تنبلی و پس ماندن از چرخه تمدن واداشته است.
او درصحت ومعقولیت بسیاری ازاحادیث منسوب به پیامبر، حتی احادیثی که درمقدس ترین کتاب مسلمانان سنی پس از قرآن، یعنی بخاری آمده شک داشت. ترابی معتقد بود که نباید به صحابه پیامبر به دیده تقدیس نگریست و تصورکرد آنچه آنها گفته اند، قابل نقد نیست.
او برخلاف بیشترعلمای مسلمان، معتقد بود که زن می تواند درنماز پیشوا وامام باشد ومردها به او اقتدا کنند. حتی می گفت زن غیر مسلمان- وهمچنین یک مرد غیرمسلمان- می تواند رهبر یک جامعه اسلامی باشد، مشروط بر اینکه عادلانه حکومت کند. همچنین برخلاف بسیاری دانشمندان مسلمان، دکتر حسن ترابی باورداشت که یک زن مسلمان می تواند با یک مرد غیر مسلمان مسیحی یا یهودی ازدواج کند. زن می تواند برابر مرد میراث ببرد و شهادت یک زن برابر با شهادت یک مرد است.
حسن ترابی مخالف قتل مرتد بود.
اگر فرصت دست داد، مقاله مفصلی درمورد اندیشه تجددخواهانه اش خواهم نوشت. روح اش شاد ویاد واندیشه اش ماندگار باد.
از صفحه حسیب عمار
