امروز، روز جهانی مطبوعات است. دولت افغانستان به تنها چیزیکه میتواند ببالد رسانهها و مطبوعات آزاد و دموکراتیک است. بیهیچ شک و شبههیی، افغانستان در زمینۀ آزادی مطبوعات در جمع کشورهای در حال منازعه و جهان سومی- چهارمی، یک نمونه است. تکثر رسانهها از یک سو و نقشآفرینی و موثریت آنها در امور سیاسی و اجتماعی از سوی دیگر، سبب گردیده که مردم افغانستان به رسانهها و مطبوعات جایگاه ویژهیی قایل شوند. امروزه نزدیک به ۵۰ رسانۀ تصویری، چند صد رسانۀ چاپی و دهها رسانۀ صوتی در کشور فعالیت دارند. اکثریت این رسانهها خصوصی هستند.
دستآوردهای رسانهها در یکونیم دهۀ اخیر فراوان است: مبارزه با بیعدالتی، فساد، افشای تقلب، تبعیض و پیگیری پروندههای جنایی و قضایی، بخشی از کار رسانهها بوده است. با جرأت میتوان گفت که نقش رسانهها در نظارت از اعمال دولت، به مراتب برجستهتر از نقش نهادهای نظارتکنندهیی بوده است که در قانون اساسی پیشبینی شدهاند.
موفقیت مطبوعاتی و رسانهیی، متعلق به جامعۀ مدنی و فرهنگیان افغانستان است. در این زمینه دولت نقش کمتری داشته است. اگر دولت نقش برجسته میداشت نخست به وضعیت رسانههای خودش میپرداخت. در مقایسه با رسانههای خصوصی، رسانههای دولتی افغانستان، وضعیت اسفباری دارند. این مسأله نشان میدهد که پویایی رسانهها، کار حکومت نبوده است.
رهبری حکومت پیشین افغانستان، آزادی رسانهها و تکثر آن را همواره به عنوان بزرگترین دستآورد و افتخار خویش قلمداد کرده و اما در همین حکومت، آزادی بیان “قصۀ مفت” خوانده شد، بر رسانهها لشکرکشی صورت گرفت و دهها روزنامهنگار به زندان افگنده شدند و شماری هم در نبردها جان باختند. در این دوره درست که رسانهها آزاد بودند و هرچه میخواستند مینوشتند و مانعی در کار نبود؛ اما بدی کار این بود که بهایی به نکتهنظرات رسانهها قایل نبودند و “استراتژی سکوت” را پیشه کرده بودند.
جفای رسانهها
اما رسانههای افغانستان هم عاری از نقض و خطا نبودهاند. یکی از خطاهای عمدۀ رسانهها مطرحسازی برخی آدمهای کممایه و کم ظرفیت بود. رسانهها آدمهایی را به شکل پوقانهیی مطرح کردند و به صحنه آوردند که شایسته نبودند. این آدمها با استفاده از شهرت رسانهیی خویش به قدرت نزدیک شده و به سمتهای بلندِ وزارت و معاونت رسیدند.
به هر رو، روز جهانی مطبوعات را به همۀ همکاران رسانهیی و روزنامهنگاران افغانستان مبارک باد میگویم.
همچنان ببینید
از کشتار جمعی کابل تا حادثۀ مشکوک قندهار
حوادث کابل و قندهار، هلمند و ننگرهار مایۀ تأثر عمیق است. در حملات دو روز …